Διατροφή και αναπνευστικά προβλήματα

Το άσθμα και η αλλεργική ρινίτιδα ταλαιπωρούν μεγάλο μέρος του πληθυσμού, τόσο ενήλικες όσο και μικρά παιδιά. Πρόσφατα δεδομένα δείχνουν ότι η διατροφή μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη και τον περιορισμό των συμπτωμάτων των παθήσεων αυτών, χωρίς φυσικά να υποκαθιστά άλλες θεραπείες ή μεθόδους αντιμετώπισης.   Διατροφικοί παράγοντες που επιδρούν αρνητικά στην εμφάνιση άσθματος και αλλεργικής ρινίτιδας:  

1. Αυξημένο βάρος - παχυσαρκία: Το αυξημένο βάρος αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης άσθματος. Είναι χαρακτηριστικό ότι το 15-38% των περιστατικών άσθματος σε παχύσαρκους ενήλικες θα μπορούσαν να αποτραπούν.

  2.Αλάτι: Η αυξημένη πρόσληψη αλατιού μπορεί να προκαλέσει κατακράτηση υγρών επιβαρύνοντας σε ορισμένες περιπτώσεις την αναπνευστική λειτουργία (ειδικά όταν λαμβάνεται φαρμακευτική αγωγή με κορτιζόνη). Επίσης, σε άτομα με άσθμα, το πολύ αλάτι μπορεί να περιορίσει τη ροή του αίματος στους πνεύμονες δυσχεραίνοντας την αναπνοή.   3.Υδρογονωμένα (τρανς) και ωμέγα 6 λιπαρά οξέα: Τα υδρογονωμένα λιπαρά οξέα παράγονται βιομηχανικά και βρίσκονται σε πληθώρα επεξεργασμένων τροφίμων (μαργαρίνες, μπισκότα, κέικ, fast food κ.λπ.) αυξάνοντας το χρόνο ζωής τους. Διατροφικά, έχουν αρνητικές επιδράσεις για την υγεία αφού αυξάνουν τον κίνδυνο για καρδιαγγειακά νοσήματα και προάγουν τη φλεγμονή επιβαρύνοντας την αναπνευστική λειτουργία. Τα ωμέγα 6 λιπαρά βρίσκονται σε φυτικά έλαια (αραβοσιτέλαιο, ηλιέλαιο κ.λπ.) και είναι απαραίτητα για τον ανθρώπινο οργανισμό, όμως στη σύγχρονη διατροφή η πρόσληψή τους σε σχέση με τα ωμέγα 3 είναι πολύ αυξημένη και σ' αυτή την αναλογία ενισχύουν τη φλεγμονή.   4.Ορισμένα πρόσθετα τροφίμων μπορεί να προκαλέσουν ασθματική ή αλλεργική κρίση σε πάσχοντα άτομα: Οξινο γλουταμινικό νάτριο (MSG ή Ε621): Βελτιωτικό γεύσης, περιέχεται σε πληθώρα τροφίμων όπως σούπες, σάλτσες, πατατάκια κ.λπ. Ταρταρζίνη (Ε102): Κίτρινη χρωστική τροφίμων. Περιέχεται στον καπνιστό μπακαλιάρο, σε ανθρακούχα αναψυκτικά, ορισμένες κονσέρβες κ.λπ. Θειώδη άλατα (Ε220-Ε227): Χρησιμοποιούνται κυρίως ως συντηρητικά σε διάφορα τρόφιμα όπως κρασί, αποξηραμένα ή κονσερβοποιημένα τρόφιμα κ.λπ.   5.Αλλα αλλεργιογόνα (π.χ. γάλα, αβγά, ξηροί καρποί): οι ουσίες αυτές μπορεί να δώσουν το έναυσμα για την εκκίνηση αλλεργικής κρίσης σε άτομα με ευαισθησία.   Διατροφικοί παράγοντες που επιδρούν θετικά στην εμφάνιση άσθματος και αλλεργικής ρινίτιδας:   1.Θηλασμός: Ο αποκλειστικός θηλασμός για τους πρώτους 4-6 μήνες ζωής δρα προστατευτικά κατά της εμφάνισης διαφόρων αλλεργιών και άσθματος, ειδικά σε βρέφη των οποίων ο ένας ή και οι δύο γονείς είναι αλλεργικοί.   2.Απώλεια βάρους (όταν το άτομο είναι υπέρβαρο/παχύσαρκο). Με την απώλεια βάρους διευκολύνεται σημαντικά η αναπνευστική λειτουργία.   3.Αντιοξειδωτικά: Μειώνουν το οξειδωτικό στρες καταπολεμώντας τις επιβλαβείς ελεύθερες ρίζες που -μεταξύ άλλων- προάγουν τη φλεγμονή και επιβαρύνουν τη λειτουργία της αναπνοής.   Βιταμίνη C Πηγές: εσπεριδοειδή (πορτοκάλι, λεμόνι, γκρέιπφρουτ), πράσινες πιπεριές, μπρόκολο, μαϊντανός, φράουλες, ακτινίδια.   Βιταμίνη Ε Πηγές: φυτικά έλαια (ειδικά το ελαιόλαδο), σπόροι σιταριού, ξηροί καρποί, αβοκάντο, εμπλουτισμένα τρόφιμα (μαργαρίνες). Η δράση της βιταμίνης Ε ενισχύεται από την παρουσία βιταμίνη C και σεληνίου.   Β-καροτένιο Πηγές: φρούτα και λαχανικά με έντονο κίτρινο και πορτοκαλί χρώμα (καρότα, κόκκινες και κίτρινες πιπεριές, βερίκοκα, πεπόνι).   Σελήνιο Πηγές: καρύδια Βραζιλίας, ψάρια, θαλασσινά, εντόσθια, κρέας. Για τα φυτικά τρόφιμα, η περιεκτικότητα εξαρτάται σημαντικά από την περιεκτικότητα του εδάφους σε σελήνιο.   Λυκοπένιο Πηγές: ντομάτες, ντοματοπολτός, καρπούζι.   Φλαβονοειδή Πηγές: φρούτα (μούρα, φράουλες, σταφύλια), λαχανικά (κρεμμύδι, μπρόκολο), κόκκινο κρασί, τσάι (ειδικά το πράσινο), μαύρη σοκολάτα.   4.Ωμέγα 3 λιπαρά οξέα Εχουν αντιφλεγμονώδη δράση και βοηθούν στην αποτροπή κρίσεων αλλεργικής ρινίτιδας και άσθματος. Πηγές: λιπαρά ψάρια, ιχθυέλαια, σόγια, καρύδια, αμύγδαλα, λιναρόσπορος.   5.Προβιοτικά και πρεβιοτικά: τα προβιοτικά είναι ευεργετικοί μικροοργανισμοί και τα πρεβιοτικά άπεπτα συστατικά της τροφής. Και τα δύο βοηθούν στη διατήρηση της υγιούς μικροχλωρίδας του εντέρου, η οποία ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα προστατεύοντας από αλλεργίες. Πηγές προβιοτικών: κεφίρ, εμπλουτισμένα γαλακτοκομικά προϊόντα. Πηγές πρεβιοτικών: φρούτα και λαχανικά, δημητριακά, εμπλουτισμένα τρόφιμα.   6.Νερό: Η επαρκής ενυδάτωση του οργανισμού βοηθά στον περιορισμό των κρίσεων άσθματος και στην πιο υδαρή υφή της βλέννας, η οποία έτσι απομακρύνεται ευκολότερα.   Το ερευνητικό ενδιαφέρον για την ενίσχυση των παραπάνω δεδομένων και την ταυτοποίηση άλλων διατροφικών παραγόντων είναι έντονο. Ειδικά η διατροφή κατά την εγκυμοσύνη, η βρεφική διατροφή και η μελέτη των προβιοτικών και πρεβιοτικών αποτελούν αντικείμενα διαφόρων πολλά υποσχόμενων μελετών για την πρόληψη του άσθματος και της αλλεργικής ρινίτιδας.   Πηγές:

1. European Lung Foundation: www.european-lung-foundation.org
2. GA2LEN (Global Allergy and Asthma European Network: www.ga2len.

  Μαρία Κολοτούρου Κλινική διαιτολόγος - διατροφολόγος, MSc info@dietforall.gr