Σκόρδο και υγεία

Το σκόρδο περιέχει ισχυρές θειούχες ενώσεις, µε γνωστότερη και πιο δραστική την αλισίνη, στην οποία οφείλει και τη χαρακτηριστική µυρωδιά του. Η αλισίνη αποτελεί το φυσικό «προστάτη» του σκόρδου κατά των επιθέσεων από έντοµα και µικροοργανισµούς. Επιπλέον, το σκόρδο είναι πλουσιότατο σε µαγγάνιο, βιταµίνη Β6 και βιταµίνη C, ενώ θεωρείται και καλή πηγή σεληνίου. Oι επιστηµονικές έρευνες, αν και δεν συµφωνούν πάντα µεταξύ τους, συγκλίνουν στο συµπέρασµα ότι το σκόρδο έχει πολλές ευεργετικές ιδιότητες. Ας δούµε, λοιπόν, ποιες είναι αυτές.   Τι είναι το σκόρδο   Το σκόρδο προέρχεται από το φυτό Allium  sativum,  έχει έντονα καυστική γεύση, δυνατή οσµή και έχει µορφή βολβών που αποτελούνται από µικρότερες σκελίδες. Το σκόρδο χρησιµοποιήθηκε παραδοσιακά όχι µόνο στη µαγειρική τέχνη πολλών λαών αλλά και για τις θεραπευτικές του ιδιότητες. Θεωρείτο αποτελεσµατικό για την καταπολέµηση του κρυολογήµατος και των µολύνσεων. Παράλληλα όµως χρησιµοποιήθηκε, µέσα στα πλαίσια της δεισιδαιµονίας των ανθρώπων, για την αποµάκρυνση των κακών πνευµάτων ή και των βρικολάκων. Αναµφίβολα το σκόρδο είναι από τα πλέον δηµοφιλή φυσικά, φυτικά  θεραπευτικά µέσα που χρησιµοποιήθηκαν από τον άνθρωπο.  Επιπρόσθετα όµως, οι επιστήµονες έχουν κάνει εκτεταµένες έρευνες για το φυτό αυτό, µε αποτέλεσµα να υπάρχουν πολλά χρήσιµα στοιχεία για τον τρόπο δράσης και αποτελέσµατά του.   Ποιες οι δράσεις  του σκόρδου   Το σκόρδο παίρνει τη χαρακτηριστική οσµή του από τις θειούχες ενώσεις  που περιέχει. Φαίνεται επίσης ότι τα ευεργετικά του αποτελέσµατα οφείλονται στις ενώσεις αυτές. Όταν µια σκελίδα σκόρδου κοπεί σε πολλά µικρά κοµµατάκια τότε αρχίζει µια χηµική αντίδραση, της οποίας το τελικό παράγωγο είναι µια ουσία που ονοµάζεται allicin. Η allicin έχει αντι-βακτηριδιακές δράσεις.  Έχει µάλιστα την ιδιότητα να  θανατώνει επικίνδυνα βακτηρίδια στο στοµάχι. Επιπρόσθετα έρευνες έδειξαν ότι η allicin µπορεί να µειώνει  τη χοληστερόλη αίµατος  και ότι έχει αντι-πηκτική δράση. Οι ιδιότητες αυτές συµβάλλουν στην ευεργετική προστατευτική δράση του σκόρδου πάνω στην καρδία. Επιδηµιολογικά δεδοµένα υποστηρίζουν και πιθανές δράσεις του σκόρδου εναντίον του καρκίνου.   Σε τι ωφελεί  το σκόρδο   Το σκόρδο χρησιµοποιήθηκε για το καρδιακό σύστηµα, για την καταπολέµηση των µολύνσεων, του κρυολογήµατος, εναντίον του καρκίνου και εναντίον των τροφικών δηλητηριάσεων. Παλαιότερα έχουν γίνει έρευνες, αλλά και σήµερα διεξάγονται νέες, οι οποίες ερεύνησαν τη προστατευτική δράση του σκόρδου πάνω στο καρδιαγγειακό σύστηµα. Σύµφωνα µε στοιχεία που προέκυψαν, η καθηµερινή κατανάλωση φρέσκου σκόρδου ή ακόµη έτοιµων σκευασµάτων σαν συµπλήρωµα στη διατροφή, µπορούν να µειώσουν σε µέτριο βαθµό (µέχρι 9%) τη χοληστερόλη αίµατος.  Η αυξηµένη χοληστερόλη αίµατος είναι ένας σηµαντικός παράγοντας κινδύνου που προδιαθέτει στην εκδήλωση καρδιακών επεισοδίων. Η ποσότητα σκόρδου που φάνηκε να είναι αποτελεσµατική είναι το ισοδύναµο µιας σκελίδας ηµερησίως. Άλλες επιδηµιολογικές έρευνες σε πληθυσµιακό επίπεδο, έδειξαν ότι οι άνθρωποι που έχουν συστηµατικά σκόρδο µέσα στη διατροφή τους, έχουν λιγότερο κίνδυνο να παρουσιάσουν καρκίνο του στοµαχιού, του χοντρού εντέρου και του προστάτη. Το σκόρδο µπορεί να χρησιµοποιηθεί λόγω των αντι-βακτηριδιακών του ιδιοτήτων και στα φαγητά για να µειώσει τον κίνδυνο τροφικής δηλητηρίασης από επικίνδυνα µικρόβια. Πρέπει να τονίσουµε ότι υπάρχουν και ειδικοί που αµφισβητούν τις πιο πάνω ευεργετικές δράσεις  του σκόρδου. Για παράδειγµα δεν αποδείχθηκε ακόµη µέχρι σήµερα ότι το σκόρδο µπορεί να χρησιµοποιηθεί για την πρόληψη του καρκίνου. Επίσης αµφισβητείται το κατά πόσο µακροχρόνια µπορεί να προστατεύει το  καρδιαγγειακό σύστηµα. Οι επιστηµονικές έρευνες για τα επίµαχα αυτά ζητήµατα που αφορούν το σκόρδο συνεχίζονται µε αµείωτο ενδιαφέρον.   Οι κίνδυνοι   Το σκόρδο δεν έχει σηµαντικούς κινδύνους. Απλά πρέπει να λαµβάνεται σε λογική ποσότητα. Προβλήµατα εµφανίζονται όταν κάποιος φαει περισσότερες από 5 σκελίδες την ηµέρα. Στις ποσότητες αυτές το στοµάχι αναστατώνεται, δηµιουργείται φούσκωµα και καούρα στο στοµάχι. Επίσης υπάρχουν άτοµα που είναι αλλεργικά στο σκόρδο. Οι ασθενείς  που παίρνουν αντι-πηκτικά φάρµακα  όπως για παράδειγµα το Warfarin,  θα πρέπει  να ενηµερώνουν το γιατρό τους εάν τρωνε σκόρδο. Λόγω του ότι και το σκόρδο έχει αντι-πηκτικές ιδιότητες, αυτό πρέπει να λαµβάνεται υπ' όψη. Οι ασθενείς  µε AIDS πρέπει επίσης να ενηµερώνουν το γιατρό τους εάν τρωνε σκόρδο διότι µειώνει τη δράση ορισµένων φαρµάκων που χρησιµοποιούνται εναντίον του ιού HIV. Επειδή παλαιότερα υπήρξαν προβλήµατα (σοβαρά εγκαύµατα), µε σκευάσµατα σκόρδου για εφαρµογή στο δέρµα, συστήνεται όπως πριν από την εφαρµογή τέτοιων σκευασµάτων να ζητείται η γνώµη του δερµατολόγου.   Πως πρέπει  να λαµβάνεται το σκόρδο   Ο καλύτερος τρόπος  είναι το σκόρδο να τρώγεται ωµό. Όταν ψηθεί το σκόρδο, χάνει την ικανότητα να δηµιουργεί την δραστική ουσία allicin, η οποία είναι υπεύθυνη για τις ευεργετικές του επιδράσεις. Υπάρχουν και φαρµακευτικά σκευάσµατα, διαθέσιµα στα φαρµακεία τα οποία είναι επίσης αποτελεσµατικά. Υπάρχουν επίσης και χάπια (enteric  coated), τα οποία προστατεύουν το ενεργό περιεχόµενο από το στοµάχι και αφού αυτό απελευθερωθεί στο λεπτό έντερο, απορροφάται µεγιστοποιώντας τις ευεργετικές δράσεις του.   Φιλικό  µε τα αγγεία   Oι     ερευνητές    πιστεύουν    ότι    µια     από        τις    πιο    σηµαντικές καρδιοπροστατευτικές δράσεις του σκόρδου είναι η ικανότητά του να παρεµποδίζει την οξείδωση της «κακής» χοληστερίνης - µια διαδικασία που θεωρείται η πλέον καθοριστική για τη δηµιουργία της αθηρωµατικής πλάκας    στα    αγγεία.    Μάλιστα,        υπάρχουν    πολλές    µελέτες    που υποστηρίζουν     την    ευεργετική     δράση    του        σκόρδου     κατά        της αθηρωµάτωσης. Σε σχετική έρευνα που δηµοσιεύτηκε στην επιθεώρηση «Preventive    Medicine»     (2004)    παρατηρήθηκε        ότι        οι     ασθενείς    που κατανάλωναν        σκόρδο    παρουσίασαν    σηµαντικά    µικρότερο    βαθµό εναπόθεσης        ασβεστίου     στις    αρτηρίες      τους    (7,5%),    συγκριτικά        µε εκείνους που έπαιρναν εικονικό φάρµακο, δηλαδή placebo (22,2%). Η εναπόθεση  ασβεστίου  αποτελεί  έναν  αξιόπιστο  δείκτη  µέτρησης  της αρτηριοσκλήρυνσης. Επιπλέον, σε έρευνα της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστηµίου του Βερολίνου, που δηµοσιεύτηκε το 2002 στην «JAMA» (Journal of the American Medical Association), παρατηρήθηκε ότι η κατανάλωση σκόρδου συµβάλλει στη µείωση του σχηµατισµού της αθηρωµατικής πλάκας σε ποσοστό που φτάνει το 40%, κατά τα πρώτα στάδια  της  δηµιουργίας της. Κατά  συνέπεια,  το  σκόρδο  φαίνεται  ότι προστατεύει    την    καρδιά    µας,    συµβάλλοντας    στη    διατήρηση    της ελαστικότητας των αγγείων µας.   Καταπολεµά τη πίεση  και τη χοληστερίνη   Πολλές    εργαστηριακές         έρευνες        έχουν     δείξει        ότι        το         σκόρδο συµβάλλει        στη        µείωση      της    υψηλής    χοληστερίνης    και     της     πίεσης, σύµφωνα      µε        σχετική        δηµοσίευση          στην        επιθεώρηση    «Journal        of Nutrition»      (2006).    Μάλιστα,        οι        συγγραφείς    της    εν        λόγω        µελέτης υπολόγισαν      ότι     από        το    1993    το        44%     των         κλινικών    ερευνών      σε ανθρώπους έδειξαν ότι το σκόρδο µειώνει την ολική χοληστερίνη. Ωστόσο,    υπάρχουν    και     έρευνες    που    δεν        καταλήγουν    στο    ίδιο συµπέρασµα, όπως αυτή που δηµοσιεύτηκε στην «British Journal of Nutrition» (2004), όπου παρατηρήθηκε ότι µε την κατανάλωση σκόρδου η  χοληστερίνη  των  συµµετεχόντων  δεν  διαφοροποιήθηκε,  αλλά  τα  τριγλυκερίδιά τους µειώθηκαν κατά 12%. Αντιφατικά είναι και τα συµπεράσµατα των κλινικών µελετών όσον αφορά την πίεση, γεγονός όµως που, σύµφωνα µε τους συγγραφείς, αποδίδεται σε πιθανά ερευνητικά λάθη (όπως π.χ. η µικρή διάρκεια των ερευνών,    αλλά    και    ο     µικρός    αριθµός    των    σχετικών    µελετών,    η λανθασµένη     επιλογή    των        συµµετεχόντων     και    τα    ακατάλληλα σκευάσµατα    σκόρδου).     Για    παράδειγµα,        πρόσφατη    επιδηµιολογική µελέτη    σε    7.703    ασθενείς    µε    υπέρταση,    που    δηµοσιεύτηκε    στην «International        Journal    of    Cardiology»    (2007),    δεν        κατέληγε    στο συµπέρασµα    ότι    η    κατανάλωση    σκόρδου    µειώνει    σηµαντικά     την αρτηριακή πίεση. Εντούτοις, οι ερευνητές θεωρούν ότι το σκόρδο είναι πολλά υποσχόµενο όσον αφορά τον έλεγχο των παραγόντων κινδύνου που απειλούν την καρδιά -όπως η υψηλή πίεση και η χοληστερίνη- και θεωρούν ότι χρειάζονται περισσότερες κλινικές µελέτες.   Ασπίδα κατά του καρκίνου   Αρκετές    επιδηµιολογικές    έρευνες    συσχετίζουν    την    αυξηµένη κατανάλωση σκόρδου µε το µειωµένο κίνδυνο εµφάνισης ορισµένων µορφών καρκίνου. Είναι χαρακτηριστικό ότι η Αµερικανική Αντικαρκινική Εταιρεία    συµπεριλαµβάνει    το    σκόρδο    στις    τροφές    µε    πιθανές αντικαρκινικές ιδιότητες. Σε µια πρόσφατη ανασκόπηση 8 ερευνών από την Ελβετία και την Ιταλία,    διαπίστωσαν    ότι    οι    ηλικιωµένοι    που    έχουν    τη    µεγαλύτερη διατροφική    πρόσληψη    σκόρδου    και    κρεµµυδιών,    παρουσιάζουν    το λιγότερο κίνδυνο προσβολής από ορισµένους καρκίνους στους οποίους συµπεριλαµβάνονται ο καρκίνος του παχέος εντέρου, των ωοθηκών, του λάρυγγα, του στόµατος και των νεφρών. Ο ρόλος του σκόρδου και του  κρεµµυδιού  στην  συχνότητα  του  καρκίνου,  είχε  προηγουµένως µελετηθεί εκτεταµένα στην Κίνα και είχε δείξει    ανάλογες δράσεις στην πρόληψη του καρκίνου. Στην Κίνα, η κατανάλωση του σκόρδου είναι πολύ µεγαλύτερη από ότι στις δυτικές χώρες. Για το λόγο αυτό υπήρχαν αµφιβολίες για την κατάσταση στις χώρες µε χαµηλότερη κατανάλωση κρεµµυδιών και σκόρδου.    Με    βάση      τα    αποτελέσµατα    των    Ευρωπαϊκών    ερευνών, φαίνεται λοιπόν ότι τα δύο αυτά λαχανικά έχουν ανάλογες αντικαρκινικές δράσεις στους  πληθυσµούς  των  χωρών  του δυτικού ηµισφαιρίου. ∆ιευκρινίζεται  ότι δεν έχει αποδειχθεί ότι ουσίες από το σκόρδο και τα κρεµµύδια, µπορούν να έχουν άµεση επίδραση στον κίνδυνο προσβολής από καρκίνο. Προς το παρόν δεν µπορεί να αποκλεισθεί ότι οι άνθρωποι που καταναλώνουν περισσότερο κρεµµύδι και σκόρδο, µπορεί να έχουν µια γενικότερη διατροφή που προστατεύει από διάφορους καρκίνους. Από    την  άλλη    όµως,    πρέπει  επίσης να    επισηµανθεί   ότι    σε πειράµατα µε καλλιέργειες κυττάρων, βρέθηκε ότι µερικές ουσίες που υπάρχουν στο κρεµµύδι και στο σκόρδο, είναι σε θέση να καταστέλλουν την    ανάπτυξη    καρκίνων.    Συγκεκριµένα    ορισµένες    θειούχες    χηµικές ενώσεις του σκόρδου και αντιοξειδωτικά φλαβονοειδή του κρεµµυδιού είναι µεταξύ των ουσιών που πιθανόν να προσφέρουν προστασία από καρκίνους. Στην ανασκόπηση των Ευρωπαϊκών ερευνών, βρέθηκε ότι άνδρες και γυναίκες που κατανάλωναν 7 ή περισσότερες µερίδες κρεµµυδιών εβδοµαδιαίως, είχαν λιγότερο από 50% του κινδύνου για καρκίνο του παχέος  εντέρου  που  διέτρεχαν αυτοί που απέφευγαν τα  κρεµµύδια. Ανάλογα,  αυτοί  που  κατανάλωναν  ψηλές  ποσότητες  σκόρδου,  είχαν 25% λιγότερες πιθανότητες προσβολής από καρκίνο παχέος εντέρου σε σύγκριση µε αυτούς που απέφευγαν το σκόρδο.Στους λάτρεις των δύο αυτών    λαχανικών,    βρέθηκαν    ανάλογα    αποτελέσµατα        µείωσης     του κινδύνου    προσβολής    και    για        τους    καρκίνους    των    νεφρών,    των ωοθηκών, του στόµατος και του λάρυγγα. Είναι επίσης γνωστό ότι η διατροφή µε διάφορα λαχανικά, µπορεί να έχει συνεργιστικές δράσεις όχι µόνο κατά του καρκίνου αλλά και ωφέλιµες    επιδράσεις     στο    καρδιαγγειακό    σύστηµα.    Η    συνέργεια ντοµάτας και σκόρδου, φαίνεται από ερευνητικά αποτελέσµατα να έχει αντικαρκινικές ιδιότητες. Άλλοι ευεργετικοί συνδυασµοί τροφίµων που ίσως προστατεύουν καλύτερα από καρκίνο από ότι κάθε τρόφιµο µόνο του,    είναι     αυτοί    που    περιλαµβάνουν    ντοµάτα,    µπρόκολο,    όσπρια, λαχανάκια Βρυξελλών και  ξηρούς καρπούς. Πρέπει    να    προσθέσουµε    ότι    υπάρχει    σηµαντικός    αριθµός ερευνών που δείχνουν ότι όταν εκδηλωθεί καρκίνος ή µια προκαρκινική κατάσταση,        οι    διατροφικές    τροποποιήσεις    ή    τα    συµπληρώµατα διατροφής,    δεν        είναι    σε    θέση    λόγω    αντικαρκινικής    δράσης    να επηρεάζουν την πρόγνωση ή την επιβίωση των ασθενών. Για    µια     ακόµη    φορά βλέπουµε  ότι  η    πρόληψη    είναι σηµαντικότερη. ∆εν  είναι  λοιπόν  τυχαία  που  έχει  επικρατήσει  και ισχυροποιηθεί    διαχρονικά    η    συµβουλή    που    λέει    ότι    πρέπει    να καταναλώνετε κάθε µέρα τουλάχιστον 6 µερίδες, ποικιλίας φρούτων και λαχανικών. Με τον τρόπο αυτό εφοδιάζετε τον οργανισµό σας µε ευρύ φάσµα χρήσιµων φυτοχηµικών ουσιών, µε πολλές ωφέλιµες δράσεις που βοηθούν στην πρόληψη διαφόρων σοβαρών ασθενειών   Φυσικό  αντιβιοτικό   Η αλισίνη του σκόρδου θεωρείται ένας ισχυρός αντιµικροβιακός  παράγοντας που, σε συνδυασµό µε τη βιταµίνη C που περιέχει, ενισχύει την  αντιβακτηριακή        του    δράση.    Σε  έρευνα    που  δηµοσιεύτηκε        στο επιστηµονικό περιοδικό «Journal of Nutrition» παρατηρήθηκε ότι το σκόρδο    παρουσίασε    µια        αντιµικροβιακή         δράση            κατά     πολλών παθογόνων    µικροοργανισµών     ακόµη    και    στελεχών        µικροβίων    που παρουσιάζουν ανθεκτικότητα στα αντιβιοτικά. Μάλιστα, οι ερευνητές προτείνουν  τη  διεξαγωγή  περισσότερων  ερευνών,    ούτως  ώστε      να διαπιστωθεί      αν    το          σκόρδο        µπορεί        να        αποτελέσει        µια    βιώσιµη εναλλακτική         λύση    τόσο        για        τη    συντήρηση    των             τροφίµων         (σε αντιδιαστολή µε τη χρήση χηµικών συντηρητικών), όσο και για τη διατήρηση  του  ωµού  κρέατος για  µεγαλύτερο  χρονικό διάστηµα  στα ράφια των σουπερµάρκετ.   Για γερό στοµάχι   Η    ισχυρή    αντιµικροβιακή    δράση        του      σκόρδου    φαίνεται    ότι προστατεύει και από το έλκος του στοµάχου. Στο πλαίσιο της µελέτης που αναφέρ- θηκε παραπάνω, για την αντιβακτηριδιακή δράση του σκόρδου,    και    η        οποία    δηµοσιεύτηκε    στο    επιστηµονικό    περιοδικό «Journal of Nutrition», παρατηρήθηκε ότι το σκόρδο καταπολεµά και το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού. Πρόκειται για ένα βακτήριο που διαβιοί στο    στοµάχι    µας    και,    σε    συνδυασµό    µε    άλλους    παράγοντες, ενοχοποιείται για την πρόκληση έλκους του στοµάχου. Oι ερευνητές παρατήρησαν ότι το σκόρδο καταπολεµά ακόµη και ορισµένα στελέχη του ελικοβακτηριδίου του πυλωρού που είναι ανθεκτικά στα αντιβιοτικά. Για το λόγο αυτό προτείνουν τη διεξαγωγή κλινικών µελετών για να διερευνηθεί η πιθανότητα το σκόρδο να αποτελεί µια οικονοµική µέθοδο εκρίζωσης αυτού του βακτηρίου.   Λιώστε το   Αντί    να    φάτε    τις    σκελίδες    του    σκόρδου    ολόκληρες,    είναι προτιµότερο να τις ψιλοκόψετε ή να τις χτυπήσετε στο γουδί προτού τις καταναλώσετε, σύµφωνα µε έρευνα που δηµοσιεύτηκε πέρυσι στην επιθεώρηση «Journal of Agricultural and Food Chemistry». Με αυτό τον τρόπο, απελευθερώνονται και γίνονται πιο δραστικές οι ευεργετικές ουσίες του σκόρδου, όπως η αλισίνη. Συµπληρώµατα σκόρδου  µπορούν να  µειώσουν την αρτηριακή πίεση εξίσου αποτελεσµατικά µε τα αντιϋπερτασικά φάρµακα, σύµφωνα µε  νέα  στοιχεία  που  δηµοσιεύονται  στο  επιστηµονικό  έντυπο  BMC Cardiovascular    Disorders.        Τα    συµπληρώµατα    µε    παρασκευάσµατα σκόρδου    µπορεί    να    παράσχουν    µια    καλή        εναλλακτική    ή συµπληρωµατική αγωγή για την υπέρταση, τονίζει η ∆ρ Καριν Ρίντ από το Πανεπιστήµιο της Αδελαΐδας στην Νότια Αυστραλία. Η µέχρι τώρα έρευνα για το σκόρδο και την αρτηριακή πίεση έχει παρουσιάσει αντικρουόµενα    αποτελέσµατα,    ενώ    η    τελευταία    µετά-ανάλυση, συµπεριέλαβε  επιλεκτικά  µόνο  έρευνες  που  είχαν  γίνει  µέχρι  και  το 1994. Η Αυστραλή ερευνήτρια και οι συνεργάτες της συµπεριέλαβαν πιο πρόσφατες µελέτες στην ανάλυση τους, εντοπίζοντας 11 έρευνες όπου οι ασθενείς είχαν µε τυχαία επιλογή πάρει σκόρδο ή εικονικό σκεύασµα. Στις περισσότερες µελέτες, οι συµµετέχοντες είχαν πάρει σκόρδο σε µορφή σκόνης. Οι δόσεις κυµαίνονταν από 600 mg µέχρι 900 mg καθηµερινά, για 12 µε 23 εβδοµάδες. Όταν οι ερευνητές ανέλυσαν τα δεδοµένα, διαπίστωσαν ότι το σκόρδο µείωνε την συστολική αρτηριακή πίεση κατά 4,6 mm Hg. Όταν η ανάλυση περιορίστηκε σε άτοµα µε υπέρταση, το σκόρδο µείωνε την συστολική αρτηριακή πίεση κατά 8,4 mm Hg, κατά µέσο όρο και την διαστολική κατά 7,3 mm Hg. Όσο υψηλότερη    η    αρτηριακή    πίεση    ενός    ατόµου,    στην    αρχή,    τόσο περισσότερο µειωνόταν µε την λήψη του συµπληρώµατος σκόρδου. Η επίδραση ήταν όµοια µε αυτή των αντιϋπερτασικών φαρµάκων όπως οι β-αναστολείς, που µειώνουν την συστολική πίεση κατά 5 mm Hg και οι αναστολείς του µετατρεπτικού ενζύµου της αγγειοτενσίνης, που συντελούν σε 8 mm Hg µείωση της συστολικής αρτηριακής πίεσης. Η    δόση    των    600    mg    µε    900    mg    χρησιµοποιήθηκε    στις    έρευνες αντιστοιχεί σε 4,6 µε 5,4 mg του ενεργού συστατικού του σκόρδου, allicin. Ένα φρέσκο σκόρδο περιέχει 5-9 mg allicin. Στο σύνολο του πληθυσµού,  η  µείωση  της  συστολικής  πίεσης  κατά  µέσο  όρο  4-5 µονάδες και της διαστολικής κατά 2-3 µονάδες µπορεί να µειώσει τον κίνδυνο καρδιακής νόσου και σχετιζόµενου µ’ αυτήν θανάτου έως και 20%.   Ιωάννα Χαλιμούρδα Διαιτολόγος - Διατροφολόγος ΑΤΕΙ Θεσσαλονίκης