Πρόληψη μελανώματος

Άτομα που διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης μελανώματος

Τα άτοµα µε µεγαλύτερο κίνδυνο εµφάνισης  μελανώµατος είναι:

• Άτοµα µε σπίλους (ελιές) που έχουν αλλάξει στο χρώµα, το µέγεθος ή το σχήµα. Οι ελιές αναπτύσσονται σταδιακά κατά τη διάρκειά της παιδικής ηλικίας και της εφηβείας. Έτσι οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν τις ίδιες ελιές καθ’ όλη τη διάρκεια του βίου τους.Οι ελιές αυτές έχουν πάντα το ίδιο σχήµα, χρώµα και µέγεθος. Μια ελιά που ξαφνικά ή σταδιακά γίνεται κόκκινη ή µαύρη, αυξάνεται η διάµετρός της και παρουσιάζει ανωµαλίες στην επιφάνειά της, θα πρέπει να σας δηµιουργήσει υποψίες.
• Άτοµα µε µεγάλο αριθµό  σπίλων.  Όσοι  έχουν  πολλούς  σπίλους, κυρίως µε παράδοξο σχήµα, είναι εξαιρετικά πιθανόν να αναπτύξουν τη νόσο, εάν κάνουν πολλή ηλιοθεραπεία και καίγονται πολύ.
• Άτοµα µε ατοµικό ή οικογενειακό ιστορικό µελανώµατος. Τα άτοµα των οποίων συγγενείς πρώτου βαθµού είχαν εκδηλώσει  µελάνωµα έχουν αυξηµένες πιθανότητες  να νοσήσουν. Μάλιστα ο κίνδυνος µπορεί να είναι µέχρι και οκτώ φορές µεγαλύτερος, συγκριτικά µε κάποιον χωρίς οικογενειακό ιστορικό.
• Άτοµα µε τουλάχιστον 3 δυσπλαστικούς σπίλους, χωρίς οικογενειακό ιστορικό.
• Άτοµα µε ανοιχτόχρωµο δέρµα. Ο κίνδυνος µελανώµατος για τα άτοµα µε ανοιχτόχρωµο δέρµα, που κοκκινίζει εύκολα, φακίδες στο πρόσωπο, ξανθά ή κόκκινα µαλλιά και γαλανά µάτια είναι 20 φορές µεγαλύτερος, συγκριτικά µε εκείνους που ανήκουν στην αφρικανική φυλή ή έχουν απλώς σκούρα επιδερµίδα. Όσο πιο  ευαίσθητο  είναι  το δέρµα  τόσο  µεγαλύτερος  είναι  ο κίνδυνος.
• Άτοµα µε  ιστορικό  έντονων  ηλιακών  εγκαυµάτων.  Η  υπερβολική έκθεση στον ήλιο ή η µακροχρόνια  παραµονή κάτω από λάµπες τεχνητού µαυρίσµατος  ενδέχεται  να  προκαλέσουν  εγκαύµατα  στο  δέρµα.  Όταν  τα εγκαύµατα αυτά έχουν συµβεί κατά την παιδική ηλικία ή κατά τη διάρκεια της εφηβείας αυξάνεται ο κίνδυνος εκδήλωσης µελανώµατος.

 

• Άτοµα που εργάζονται σε εξωτερικούς χώρους ή αφιερώνουν µεγάλο χρόνο σε δραστηριότητες στην ύπαιθρο. Όσοι  εργάζονται  επί  χρόνια  στο ύπαιθρο, όσοι ασχολούνται µε υπαίθριες δραστηριότητες όπως η ποδηλασία, η κηπουρική, το τένις, το κρίκετ και το γκόλερ και όσοι ζουν σε ηλιόλουστες περιοχές, κυρίως σε µικρό γεωγραφικό πλάτος, έχουν αυξηµένες πιθανότητες να προσβληθούν.
• Επίσης  αναφέρεται  η  χρήση  για  µεγάλο  χρονικό  διάστηµα  χηµικών ουσιών όπως:

-  Τα αντισυλληπτικά -  Η levodopa - Τα polychiorinated biphenyls.   Συμβουλές για την πρόληψη του μελανώματος Ακολουθώντας τις παρακάτω συμβουλές, οι οποίες έχουν προταθεί από επιστήμονες, μπορούμε να αποφύγουμε το µελάνωµα και άλλες µορφές καρκίνου του δέρµατος.

1. Αποφύγετε τον ήλιο από τις 10 έως τις 4µµ, οπότε η ακτινοβολία είναι εντονότερη, ή για µεγάλα συνεχόµενα χρονικά διαστήµατα. Πρέπει να έχετε υπόψη σας ότι η ηλιακή ακτινοβολία διαπερνά τα σύννεφα και το νερό, ενώ αντανακλάται πάνω στο χιόνι, γεγονός που σηµαίνει ότι δεν πρέπει ποτέ να εφησυχάζετε Είναι πολύ σηµαντικό να µην καίγεστε.
2. Μην ξαπλώνετε στον ήλιο χωρίς αντιηλιακό και πάνω από µισή ώρα για µαύρισµα. Είναι λάθος να νοµίζετε ότι για να µαυρίσετε πρέπει να καείτε, το αργό µαύρισµα είναι καλύτερο και διαρκεί περισσότερο.
3. Προτιµάτε ανοιχτόχρωµα ή λευκά ρούχα τους καλοκαιρινούς µήνες, ακόµα και µε µακριά µανίκια.
4. Βάζετε πάντοτε γυαλιά ηλίου µε ειδικούς φακούς που µπορούν να απορροφήσουν ακόµα     και     το 99%    της     υπεριώδους     ακτινοβολίας, προστατεύοντας  ταυτόχρονα  τους οφθαλµούς  αλλά και την περιοχή γύρω από αυτούς.
5. Εξίσου σηµαντικό αξεσουάρ, είναι το καπέλο για την προστασία του προσώπου και του κεφαλιού.
6. Προτιµήστε να κινείστε πάντοτε στη σκιά.
7. Χρησιµοποιείτε πάντα αντηλιακό µε  υψηλό  δείκτη  προστασίας (τουλάχιστον  15).  Αναζητήστε  προϊόντα  που  αναγράφουν  ότι  παρέχουν προστασία κατά των ακτινών UVA και UVB και χρησιµοποιείστε τα ακόµα και ηµέρες που έχει συννεφιά.
8. Απλώστε το αντηλιακό επάνω στο στεγνό δέρµα σας, µισή περίπου ώρα πριν εκτεθείτε στον ήλιο. Ιδιαίτερη βαρύτητα δώστε στο πρόσωπο, τα χέρια,  τα  πόδια  και  τον  λαιµό.  Τέλος,  µην  ξεχνάτε  τα  χείλη  σας.  Ειδικά προϊόντα προσφέρουν αποτελεσµατική προστασία.

9. Ανανεώστε το αντηλιακό σας, ακόµη κι αν είναι αδιάβροχο, έπειτα από το µπάνιο. Βάζετε αντηλιακή κρέµα ξανά κάθε 2 ώρες, ιδιαίτερα όταν µπείτε στο νερό ή ιδρώνετε.
10. Αντηλιακό πρέπει να βάζουµε πάντοτε και τον χειµώνα και το καλοκαίρι σε όλα τα εκτεθειµένα στον ήλιο µέρη του σώµατος.
11. Αποφύγετε µε κάθε τρόπο την έκθεσή του σώµατος σας, σε λάµπες τεχνητού µαυρίσµατος ( Solarium) καθώς µπορούν να επιφέρουν σοβαρές βλάβες στο δέρµα, ενώ υπάρχουν επιστηµονικά στοιχεία ότι αυξάνουν τον κίνδυνο εκδήλωσης µελανώµατος.

12. Προστατέψτε τα παιδιά. Τα παιδιά απαιτούν ειδική     φροντίδα,         καθώς         τείνουν     να     περνούν περισσότερες ώρες στον ήλιο κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού     και     άλλων    δραστηριοτήτων τους. Συνεπώς, όλα τα µωρά κάτω των 6 µηνών δεν πρέπει να εκτίθονται καθόλου στην άµεση ηλιακή ακτινοβολία, ενώ τα παιδιά µέχρι 2 ετών πρέπει να παραµένουν στην σκιά. Επίσης, τα παιδιά πρέπει πάντα να φοράνε φανελάκι και πλατύγυρο καπέλο όταν βρίσκονται έξω από το σπίτι,  διότι  το πλατύγυρο  καπέλο  καλύπτει  όλο  το πρόσωπο  και  τον αυχένα. Είναι λοιπόν πολύ σηµαντικό, να τα ενηµερώσετε  για τους κινδύνους που παραµονεύουν, από την παρατεταµένη έκθεση στον ήλιο και εκπαιδεύστε τα, στο πως να χρησιµοποιούν σωστά την αντηλιακή κρέµα, τα γυαλιά ηλίου, αλλά και πως να επιλέγουν τα ρούχα που θα φορέσουν.

Είναι πολύ σηµαντικό, όταν παρατηρείτε κάτι περίεργο στο δέρµα σας, να το δείχνετε στους γονείς σας για να κρίνουν, αν ίσως θα ήταν καλύτερα να επισκεφτείτε ένα δερµατολόγο. Άλλωστε, µην ξεχνάτε ότι  όσο πιο γρήγορα εντοπιστεί ένα µελάνωµα, τόσο πιο µεγάλες είναι πιθανότητες να µπορεί να αντιµετωπιστεί.   Δημήτριος Κρυπωτός Ιατρός Παθολόγος